Bist du Pfadfinder?

Woensdag 29 februari - 16u27 dresdner Zeit - Koffiepauze in Dresden


Thea, één van mijn Mitbewohners, stelde me de vraag of ik padvinder was. Ze had in mijn kamer het chirosjaaltje zien hangen en ook voor haar waren mijn facebook-chiro-foto's ondertussen geen geheim meer..
Na haar snel het verschil uit te leggen tussen de scouts en de chiro, vroeg ik haar of zij ook in een jeugdvereniging zat. Op haar negatieve antwoord volgde logischerwijze de vraag waarom niet...

Jeugdverenigingen waren vroeger veelal met de/een kerk verbonden. Tot het einde van de jaren '80, het tijdperk van het communisme en de DDR in Duitsland, stond men eerder vijandig ten opzichte van de kerk. Het communisme kende een wereldwijde aspiratie, voor de kerk bracht dit verdrukking met zich mee... Naar een jeugdvereninging gaan in het oosten van het land was dus geen optie meer.
In tegenstelling tot Oost-Duitsland kent West-Duitsland wel vele jeugdverenigingen. West-Duitsland vormde de BRD, de Bundesrepublik Deutschland, de grote tegenpool van de Deutsche Demokratische Republik.
Na de val van de muur en de Duitse hereniging zou het nog lange tijd duren eer jeugdbewegingen zoals de chiro & scouts een groei kennen in Oost-Duitsland.

Enkele minuten later ging het gesprek al lang over WO II, het latere communisme in Duitsland, de DDR en de BRD.. Hetgeen wij erover weten is meestal hetgene in boeken wordt geschreven, wat we in films zien,.. maar de werkelijkheid is meestal nog een stuk genuanceerder..
Thea vertelt over haar familie die ten tijde van de DDR, voor het grootste deel, in Meissen, en dus Oost-Duitsland, woonde. Ik vroeg haar of ze allen gewoon deel uitmaakten van het DDR-systeem of of ze ook familieleden had die zich hadden verzet tegen het systeem. Ze legt uit dat de DDR gewoon een regime was, met zowel zijn goede als slechte kanten. Naderhand bekeken waarschijnlijk meer slechte dan goede...
Je kon al blij zijn dat je elke dag doorkwam, dat je gewoon naar de bakker kon om brood en dat de "Stasi" Polizei niet aan je deur stond..
Toen ik haar vroeg of ze ook familieleden had die in de BRD woonden, werd het verhaal een beetje complexer. In een soort Duits-Engels kwam ik toch het volgende te weten: haar overgrootvader was geboren in de buurt van Bonn, hij was chef van een fabriek die vestigingen had in zowel Oost- als West-Duitsland: een invloedrijk man, zoals ze zelf zei. Ten tijde van de oorlog verhuisde hij naar de latere DDR, hij was bang voor represailles omdat hij misschien wel een te grote invloed had. Het leek hem beter naar het oosten te verhuizen en kant te kiezen voor de latere DDR. De broer van haar oma, en dus de zoon van haar overgrootvader, bleef in de BRD wonen. Hij werd spion, en dit voor zowel beide kanten..
De familie van Thea werd dikwijls onder druk gezet, omwille van de rol die haar grootnonkel speelde. De familieleden in de DDR wisten nochtans niets af van het dubbelleven die hij speelde..

Ergens tussen veel koffie en enkele stukken cake door, kwam ook WO II even aan bod. Ik vroeg haar of over de oorlog spreken in Duitsland wel een goed idee was.. Ze zei dat zij dat alleszins niet zo erg vond en dat ze het zelf dikwijls met oudere mensen over de oorlog had.
Thea werkt(e) tijdens haar studies als verpleegster een tijdje in een ziekenhuis. Gezien oude mensen veelal niet zo heel veel te doen hebben en vanalles te vertellen hebben, kwam ook de oorlog wel eens aan bod. Eén vrouw had haar verteld dat ze ten tijde van WO II slechts 7 jaar was, maar dat ze zich hiervan nog veel kon herinneren. Eén van de belangrijkste dingen was het feit dat ze ten tijde van de oorlog, net zoals wij nu nog steeds, in de lagere school dictees kreeg. Het dictee kende in tegenstelling tot degene die wij krijgen, geen woordjes zoals vlinder, levensecht, pannenkoekendeeg,... maar eerder woorden als der Führer, der Kampf, stark,...
Niet gezond voor een zevenjarig meisje, lijkt me...

Regel 1 in Duitsland: 'Don't mention the war' is dus reeds overtreden...